Welke filters zijn geschikt voor een H-alfa astroconversie

Voor astrofotografie is een pure IR-camera met een 630 nm infraroodfilter bijvoorbeeld niet de beste keuze. Natuurlijk zijn de camera's na de conversie gevoelig genoeg om de sterren 's nachts vast te leggen en zien ze ook de H-alfa gebieden van het spectrum. Maar, zoals in het begin beschreven, is astrofotografie meestal geïnteresseerd in het weergeven van natuurlijke omstandigheden. Als je zin hebt om op sterrenjacht te gaan met een infraroodcamera, willen we je nu niet tegenhouden.

Voor astrofotografie heb je de keuze tussen een volspectrumfilter en een zogenaamd astrofilter. Beide filters hebben voor- en nadelen, maar voordat we in detail treden volgt hier een kort overzicht:

Volledige spectrumconversie voor astrofotografie

A Volledig spectrum conversie met 280 nm langdoorlaatfilter opent de camera het volledige spectrum van UV tot IR, dus inclusief het H-alfa bereik. Een dergelijke camera kan zonder extra filters worden gebruikt met een echte winst in gevoeligheid. Aan de andere kant ben je heel flexibel en kun je opschroeffilters op de lens of telescoop gebruiken om het spectrum te versmallen. Multispectrale beelden met smalle bandpass filters en meer wetenschappelijke analyses zijn mogelijk, je hebt echt maximale vrijheid met zo'n camera.

De kleuren die worden geproduceerd door een volspectrumcamera zijn echter duidelijk "afwijkend" door de mengeling van verschillende golflengten en vereisen uitgebreide nabewerking als er geen extra filters worden gebruikt. Met lange brandpuntsafstanden en telescopen kan dit meestal relatief eenvoudig worden gecorrigeerd met behulp van een witbalans. Naast de verschoven kleuren worden ook andere zwakke punten van het objectief zichtbaar. UV- en IR-licht, die in bepaalde verhoudingen op de sensor vallen, worden in verschillende mate gebroken. In principe is een verhoogde mate van chromatische aberratie en kleurfranje te verwachten, waardoor "naakt" fotograferen zonder extra filters problematisch is.

Zodra er echter foto's worden gemaakt met groothoeklenzen, zijn er nog meer problemen - voornamelijk door de alomtegenwoordige lichtvervuiling. Met een volspectrumcamera krijgt deze een groenige kleur in plaats van de gebruikelijke geeloranje tint. Daarnaast kan, afhankelijk van de lichtvervuiling in de directe omgeving, een duidelijke paarse verkleuring van de vegetatie optreden.

We kunnen een full-spectrum conversie niet aanbevelen voor nachtlandschappen met groothoeklenzen omdat de infrarode componenten van de lichtvervuiling het beeld negatief beïnvloeden. Het gebruik ervan op een telescoop kan echter nuttig zijn, vooral met extra filters.

Cameraconstructie met een "echt" astrofilter

Een "echt" astrofilter, specifiek een luminantiefilter genoemd (vaak ook een H-alfa filter genoemd), is een UV/IR-blokkeerfilter dat alleen het zichtbare spectrale bereik doorlaat, net zoals het originele blokkeerfilter dat doet. Het astrofilter is echter iets langer open in het nabij-infrarode bereik, waardoor het H-alfa-spectrum ongehinderd de sensor kan bereiken. Kwaliteit heeft hier natuurlijk ook de hoogste prioriteit, we gebruiken het Astrofilter van Optolong voor onze astromodificaties.

Een "goed" astrofilter heeft vrijwel geen problemen met chromatische aberraties omdat er geen UV- of infraroodgebieden in het lichtpad komen. Bovendien is er geen atypische verkleuring van de lucht of vegetatie door lichtvervuiling; het landschap in het beeld ziet er natuurlijk en evenwichtig uit. Natuurlijk is er een kleurverschuiving naar rood, maar dit kan snel en eenvoudig worden gecorrigeerd met een eenvoudige witbalans - zelfs met groothoeklenzen.

Al met al heeft het astrofilter praktisch alle nadelen van een fullspectrumconversie weggenomen (zelfs als er geen verhoogde basisgevoeligheid kan worden waargenomen). Eén belangrijk nadeel blijft echter bestaan: deze filters zijn relatief duur en brengen een aanzienlijke meerprijs met zich mee in vergelijking met een volspectrumcamera. Als je toch al van plan bent om extra (bandpass) filters aan te schaffen, is een full-spectrum conversie gunstiger, in ieder geval voor het werk aan de telescoop.

Volledige spectrumconversie eenvoudig gecombineerd met een astrofilter

De grote aantrekkingskracht van een volspectrumcamera is dat je in principe gewoon een willekeurig filter voor de lens kunt schroeven en foto's kunt gaan maken. Waarom bieden we dan geen opschroefbare astrofilters aan?

Helaas werken astrofilters volgens een ander principe dan infraroodfilters (interferentie in plaats van absorptie), wat een doorslaggevend nadeel met zich meebrengt: een hoekafhankelijkheid van het filtereffect. Zolang het licht het filteroppervlak verticaal of bijna verticaal raakt, zijn astrofilters geweldig en leveren ze zeer goede en nauwkeurig gedefinieerde resultaten - met normale lenzen, telelenzen en telescopen vanaf 50 mm zijn er geen beperkingen voor het gebruik van inschroeffilters.

Helaas zijn astrofilters ongeschikt als inschroeffilters op groothoeklenzen. Bij groothoeklenzen valt het licht onder een relatief scherpe hoek op het filter aan de rand van het beeld, wat resulteert in een ander filtereffect. Wat kan worden waargenomen is een kleurverschuiving van het midden van het beeld naar de randen - een zeer vervelend effect dat helaas achteraf niet eenvoudig kan worden gecorrigeerd.

Een volspectrumcamera kan daarom niet zonder meer worden gebruikt voor nachtfotografie met een astrofilter, tenminste niet met groothoeklenzen. We raden ten zeerste aan om voor groothoekopnamen een camera te gebruiken met een vast geïnstalleerd astrofilter om de best mogelijke beeldkwaliteit te garanderen.